بسم الله الرحمن الرحیم
کلستریدیوم تتانی
کلستریدیوم تتانی عامل بیماری مهلک کزاز می‌باشد. این باکتری ابتدا در سال 1884 بصورت کشت ناخالص توسط نیکولایر Nicolaier از موشی که با خاک باغچه تزریق گردیده بود جدا گردید و سپس کیتازاتو Kitasato آنرا بطور خالص از زخمهای آلوده جدا ساخت و با همکاری بهرینگ Behring زهرابه‌زایی آنرا مورد بررسی قرار داد.
بیماری کزاز یک بیماری عفونی بسیار کشنده مشترک بین انسان و بیشتر پستانداران است. این بیماری بوسیله زهرابه یا توکسین کزاز ایجاد می‌شود و از خصوصیات آن ازدیاد حساسیت در برابر تحریکات، انقباض عضلات و تشنج است. کزاز در بیشتر کشورها وجود دارد. در نواحی که زیر کشت و زرع هستند بیشتر شایع است.بیماری بیشتر بصورت انفرادی بروز می‌کند.
محل وجود باکتری:
کلستریدیوم تتانی یکی از باکتریهای موجود در خاک بطور وسیع بویژه خاکهای زراعتی است. در مدفوع اسب معمولا وجود دارد و همچنین از مدفوع گاو، گوسفند، سگ، مرغ، موش صحرایی و خوکچه هندی جدا شده است. در مدفوع انسان نیز گاهی وجود دارد.
این باکتری بهتر از سایر باکتریهای بیهوازی هاگ‌گذار شناخته شده است زیرا عوارضی که تولید می‌کند کاملا مشخص بوده و از عوارضی که توسط سایر کلستریدیومها ایجاد می‌شود متمایز است.
شکل و خصوصیات باکتری:
کلستریدیوم تتانی، باسیلی یا میله‌ای مستقیم و باریکی به طول 2 تا 5 میکرون و عرض 0.4 تا 0.6 میکرون است.در بافتهای آلوده و محیط کشت اکثرا بصورت منفرد و تک تک دیده می‌شود و بندرت ممکن است چند باکتری به دنبال هم قرار گیرند و زنجیره کوتاهی ایجاد کنند. در محیطهای کشت پس از 24 تا 48 ساعت هاگ باکتری تولید می‌شود. هاگ بصورت جسم کروی در انتهای باکتری قرار دارد بنابراین هاگ انتهایی است و منظره چوب کبریت یا چوبه طبل را به آن می دهد. در کشتهای کهنه و قدیمی شکل میله‌ای باکتری از بین می‌رود و فقط هاگ باقی میماند. همچنین باکتری در کشتهای جوان گرم مثبت است اما در کشتهای چند روزه بتدریج گرم منفی می‌شود. در کشتهای جوان بدلیل داشتن تاژک متحرک می‌باشد ولی پس از ایجاد هاگ از حرکت باز میماند. باکتری فاقد کپسول است.
مقاومت باکتری:
هاگ کلستریدیوم تتانی بسیار مقاوم است و سالها در زمین باقی میماند. اسمیت Smith مشاهده کرد که هاگ این میکروب مدت زمان 40 تا 60 دقیقه بخار آب جوش 100 درجه را تحمل می‌کند. در اتوکلاو در گرمای 120 درجه و تحت فشار، بیش از 15 تا 20 دقیقه دوام نمی‌آورد و هاگ نابود می‌شود. محلول 5% فنل هاگ باکتری را در مدت 12-10 ساعت از بین می‌برد و اگر 0.5% اسید کلریدریک به آن اضافه کنند این مدت به 2 ساعت کاهش می‌یابد.